KURULUŞ BİLDİRGESİ

Yeni Kuşak Köy Enstitülüleri Derneği'nin Kuruluş Bildirisi (2001)

Bize özgü, türk insanının, eğitimcilerinin yaratıcılığının bir ürünüdür.yetiştirdiği öğretmen niteliği hala aşılamamıştır.

Bu kurumlar, Anadolu insanın bağnazlıktan kurtarıldığında nasıl yaratıcı ve üretici yurttaşlar olabileceğinin kanıtıdır.

Köy enstitülerinde iş içinde, iş aracılığıyla, iş için eğitim anlayışı egemendi.bu anlayış doğaya duyarlı, insana duyarlı, yaşamla bütünleşen, ders kitaplarını ezberleyen anlayıştan uzak, yaşamın içinden kaynaklanan bir eğitim anlayışının tanımıdır.

Köy enstitülerinde verilen eğitim sonunda yaşamı değiştiren, dönüştüren ,bunu yaparken de kendisi de değişen, insanca değerlerle bezenen, insanca bir dünya yaratmaya kurgulayan yurttaşlar yetiştirmeyi amaçlamıştır ve bunu da başarmıştır.

Köy enstitüleri, türk insanının eğitim yoluyla kulluktan yurttaşlığa geçiş arayışlarının önemli bir kilometre taşıdır.

Köy enstitüleri, ilkel tarımdan modern üretime yönelme arayışlarının, çağdaş demokrasiye geçebilmek için özgür yurttaşlar yaratma projesinin adı, yüzyılların karanlığında kalan anadolu köylüsüne insan olduğunun hatırlatılması, cumhuriyet yurttaşı yaratmanın projesiydi. ortaçağı yaşayan anadolu köylerinde uygarlık yaratmanın öyküsüydü.

Tüm dünyada faşizm rüzgarlarının estiği 1940’lı yıllarda anadolu topraklarında iyiyi, güzeli, insana özgü zenginlikleri ortaya çıkarmanın adıydı köy enstitüleri.

Tüm eğitim süreçlerinde demokratik tartışma süreçlerinin yaşandığı, katılımcılığın yaşayarak yaşandığı, özümsendiği cumhuriyet okullarının adıydı köy enstitüleri.

Köy enstitüsü eğitim modeli; yönetime katılma, sorgulama ve sorma bilincine, eleştirel düşünme yeteneğine sahip, dünyadaki gelişmeleri izleyip yorumlayabilen, sorunlar karşısında çözüm yolları arayışında hep aklı ve bilimi kullanan çağdaş insanları yetiştirme projesiydi.

Köy enstitüleri dönemi aynı zamanda anadolu aydınlanmasının yaşandığı bir dönemin adıdır.klasiklerin türkçe’ye çevrildiği, ansiklopedilerin yayınlandığı, konservatuarın kurulduğu, özerk üniversite için adımların atıldığı bir dönemin adıdır.

Yıl 2001; Türk eğitim sistemi 1940-1950 döneminde yetiştirdiği öğretmen-yurttaş çizgisini aşabilmiş mi? aklı-bilimi egemen kılan bir eğitim anlayışını başarıyla uygulayabilmiş miyiz? çocuklarımıza yaşam zenginliği veren sorgulama yeteneklerini geliştirmiş, neden-sonuç ilişkisi kurabilen bireyler şeklinde yetiştirebiliyor muyuz? tüm bu soruların yanıtlarının hayır oluşu yeni kuşak köy enstitülüleri derneğinin oluşumuna kaynaklık etmiştir.

Bizler köy enstitülerinin oğulları, kızları,torunları ve düşünsel yakınları bu amaçla köy enstitüleri dönemine ilişkin tüm zenginlikleri , birikimleri yeni yüzyıla taşıyacağız. köy enstitülerinin yetiştirdiği tüm aydın ve sanatçıların birikimlerini yeni anlayışlarla değerlendireceğiz.toplumuzda akıl ve bilimin egemen olması adına, daha demokratik bir toplum adına, bağnazlıktan arınmış bir toplum adına 1940’ların aydınlanmacı anlayışını bilim, teknoloji ve sanatla donatarak, yeni anlayışlarla zenginleştirerek toplumumuza sunacağız.köy enstitülerinin ürettiği ama gün ışığına çıkmamış tüm güzellikleri, tüm birikimleri halkımıza aktaracağız. ülkemizde eğitimle ilgili her tür ilerici, insana özgü arayışlarının merkezi olacağız.yoğun bir emekle, mimarlık projeleri yarışmalarıyla üretilen, öğrenciler tarafından inşa edilen köy enstitüleri mekanlarının eğitim merkezleri ve müzelerine dönüştürülmesi ve bu mekanların korunmaları adına çabalar göstereceğiz.bu aydınlanma projesinin oluşumuna katkı koyan tüm aydınlarımıza ve özellikle projenin yaratıcıları olan hasan ali yücel, ismail hakkı tonguç ve çalışma arkadaşlarına sahip çıkıyor ve de onları saygı ile anıyoruz.